شاعری شبیه شعرهایش - وبلاگ وردپرس

به گزارش وبلاگ وردپرس، خبرنگاران ، آنژیلا عطایی: پانزدهم مهرماه ، سالروز تولد سهراب سپهری بهانه ا برای نوشتن درباره اوست؛ نقاشی که بعد از مرگش شاعرتر شد؛ زیرا شبیه هم نسلانش نبود که عصیان گر و سرشار از فریاد بودند؛ پس آنچه در شعرهای او بزرگ و نمایان شد تصاویر و خطوط و رنگ ها بود، چون او بیشتر منزوی بود و در دنیای نقاشی پرسه می زد. بعد هم که به خاطر طبع جست وجوگرش سر از شرق بیرون آورد، به شاعر اشراق و عرفان معروف شد، شاعری به سبک هندی مدرن که سر در دنیای درون خود دارد و سماع کنان دنبال بودا می شود؛ همین است که سهراب موافقان و مخالفان بسیار دارد.

سهراب سپهری شبیه شعرهایش زندگی نموده است، درون و بیرون را گشته است، نوشته است و نقاشی نموده است و برخلاف آنچه درباره او فکر می نمایند، زندگی را یکسره بر لب جوی و دست در آب روان نمی بیند، برعکس به میزان برخی شاعران هم دوره ا ش مثل فروغ فرخزاد، نگاهی دردمند و هستی شناسانه دارد وقتی می نویسد: دوست من، هستی ترس انگیز است. نگاهی به فرایند شاعری او در هشت کتاب دلیلی براین ادعاست. او شش مجموعه شعر و دو شعر بلند دارد. سپهری در مرگ رنگ، نخستین دفتر شعرش که سال 1330 منتشر شد، شاعری جوان، افسرده و رمانتیک است. زندگی خواب ها کتاب بعدی اوست که سال 1332 منتشر شد. او در این دو مجموعه شاعر شعر نوی نیمایی ست اما توجه او به تصویرسازی در شعر واضح است و البته نگاه جوانی را دارد که با دغدغه های هستی شناسانه می سراید. او به مدد این نگاه مدام به تجربه دست می زند. آوار آفتاب چهارمین کتاب اوست که بعد از آشنایی او با بودیسم و عرفان و بسیار نزدیک به اندیشه های هوشنگ ایرانی سروده شد. این دفتر که سال 1340 منتشر شد، مملو از تجربه های شاعرانه و آفرینش شعرهای تصویرگراست. تصاویر سیال و زیبا هستند و شعرها تاویل پذیرند، البته شاعر هنوز گاهی چهارپاره می نویسد و در برخی سطرها از شعر فاصله گرفته و به نثر نزدیک می شود. او میان موج نو، شعر دیگر و گاهی شعر حجم پرسه می زند، حتی شعرهایی با تصاویر سورئال می سراید که در فهم مخاطب عام نمی گنجد و البته که شاعر از جهانی می نویسد که دیگران نمی بینند. شاسوسا درخشان ترین شعر این دفتر است.

دفتر شعر بعدی او شرق اندوه همچنان تجربه گراست، با ترنمی از سماع مولانا و عرفان بودا؛ و البته تجربه پیروزی نیست. او در جهان هایکو دنبال سیمرغ قله قاف می شود. جهان شعری سهراب پس از این به فروغ فرخزاد نزدیک است. اینکه کدامیک از آن ها از دیگری تاثیر پذیرفته است، مهم نیست؛ هردو شعرهای درخشانی را در سال های دهه چهل منتشر نموده اند. در شعر بلند صدای پای آب -که سال 1344 منتشر شد- زبان سهراب به فروغ نزدیک است؛ تا میزان ای که کاشان او طنین آبی کاشی های اصفهان را دارد؛ با این حال فاقد نگاه اجتماعی فرخزاد است. سپهری در شعر بلند بعدی اش مسافر که آن را در سال 1345 منتشر کرد، زبان شعرش را به تصاویر انتزاعی آذین کرد و البته همچنان مشغول طی طریق به آخرین وادی ست. این شعر بلند به حال و هوای تولدی دیگر، اثر فروغ فرخزاد بسیار نزدیک است.

حجم سبز دفتر بعدی اوست که سال 1346 منتشر شد و در واقع آرمان شهر سهراب به تعداد می رود و تعدادی از درخشان ترین شعرهای سپهری را شامل می شود. شاسوسا، دو منظومه بلند صدای پای آب و مسافر و بالاخره مجموعه شعر حجم سبز، سهراب سپهری را به اسم شاعری معرفی می نمایند که می شناسیم. سهراب در دفتر آخرش، ما هیچ، ما نگاه از این آثار فاصله گرفت و به نوعی کلی گویی صرف با زبان تصویر و اندیشه انتزاعی روی آورد. گویی این کتاب سرانجام کار شاعری اوست.

شاملو، براهنی، اخوان و شفیعی کدکنی در سمت مخالفان شعر سهراب ایستاده ا ند، زیرا نه اجتماعی است و نه ساختارگرا. حتی اسماعیل نوری علاء در صور و اسباب در شعر امروز ایران، از دفتر حجم سبز سهراب فقط ده شعر پیروز برمی تعدادد و بقیه را تمرین های ناپیروزی می داند. در مقابل موافقانی همانند فروغ فرخزاد و شمس لنگرودی دارد. خود او درباره شعرش چنین نوشته است: وقتی پدرم مرد، نوشتم: پاسبان ها همه شاعر بودند. حضور فاجعه، آنی جهان را تلطیف نموده بود. فاجعه آن طرف سکه بود وگرنه من می دانستم که پاسبان ها شاعر نیستند. در تاریکی آنقدر مانده ام که از روشنی حرف بزنم.