سرمایه داری مترقی برای عصر نارضایتی - وبلاگ وردپرس

به گزارش وبلاگ وردپرس، ما احتیاج به یک قرارداد اجتماعی جدید بین بازار، دولت و جامعه مدنی داریم اما نمی توان به همان نظام سرمایه داری ای اتکا کرد که دنیا در 40 سال گذشته شاهد آن بوده است.

این روزها، تمام داده های اقتصاد دنیای یک چیز را نشان می دهند: سرعت رشد اقتصاد اروپا و سراسر دنیا در حال کند شدن است. در چنین شرایطی نظام های سنتی همچنان برای بقای خود کوشش می نمایند.

به گزارش وبلاگ وردپرس، جوزف استیگلیتز، اقتصاددان معاصر آمریکایی و برنده جایزه نوبل اقتصادی (در سال 2001 میلادی) استدلال می نماید که این شرایط ناشی از اختلاف فزاینده بین میزان خلق ثروت و امکان بهره مندی عمومی از آن است. یورونیوز با او در آمستردام به مناسبت انتشار کتاب جدیدش دیدار و مصاحبه نموده است که در ادامه می خوانید.

کتاب جدید شما مردم، قدرت، و منافع: سرمایه داری مترقی برای عصر نارضایتی نام دارد در سراسر دنیا شاهد نارضایتی هستیم . مثلا در فرانسه با اعتراض گسترده جلیقه های زرد روبرو هستیم، در هنگ کنگ، و همچنین در لبنان و شیلی. اما آیا این همه نارضایتی بدان معنی نیست که سرمایه داری در واقع به خاتمه خود نزدیک می گردد؟

جوزف استیگلیتز: بله همینطور است. شیلی یکی از کشورهایی است که گرچه عملکرد اقتصاد کلان آن خوب بود اما اگر به میزان نابرابری در این کشور نگاه کنید می بینید که یکی از نابرابرترین کشورهای دنیا است. جالب است که به نظر می رسید دولت کشور این موضوع را پذیرفته بود. تا اینکه گفتند آن را قبول نمی نمایند.

در این کتاب شرح داده ام که ما احتیاج به یک قرارداد اجتماعی جدید بین بازار، دولت و جامعه مدنی داریم و سرمایه داری هم بخشی از این داستان خواهد بود اما نمی توان به همان نظام سرمایه داری ای اتکا کرد که در 40 سال گذشته شاهد آن بودیم.

این نظام نمی تواند یک نوع سرمایه داری مبتنی برخودخواهی باشد- سرمایه داری لجام گسیخته و بی روحی که هدفش به حداکثر رساندن ارزش سهام ها در بازار، صرف نظر از پیامدهای اجتماعی آن.

نتیجه این سرمایه داری اتفاقی است که در ایالات متحده آمریکا شاهد آن هستیم که نه تنها به افزایش نابرابری منجر شده، بلکه بحران اعتیاد به مواد مخدر را هم به دنبال داشته است. (در آمریکا) امید به زندگی روبه کاهش است.

با بحران موادغذایی و ابتلا به دیابت در دوران کودکی روبرو بودیم. صنایع کشاورزی و غذایی از جوانان ما بهره برداری می نمایند. شرکت نفتی اکسان موبیل تغییرات آب و هوایی را انکار می نمایند، صنعت دخانیات مضر بودن سیگار برای سلامتی را به رغم دلایل محکم و قانع نماینده ای که وجود دارد، تکذیب می نمایند. موارد و نمونه های زیادی رفتار های غیراخلاقی وجود دارد.

با رئیس جمهوری فرانسه موافقید که خواهان بازنویسی قوانین مربوط به اتحادیه اروپا و منطقه یورو است؟

جوزف استیگلیتز: به شدت با او موافقم. مشکل اروپا، مشکل اشتغال است. وعده داده شده بود که اگر نرخ تورم پایین زیر 2 درصد و کسری بودجه از 3 درصد پایین تر و رشد نرخ بدهی عمومی زیر سقف قانونی 60 درصد بماند، با رشد اقتصادی روبرو خواهیم بود. این سیاست چندین دهه اجرا شده است و با این حال، در اروپا شاهد رکود اقتصادی هستیم. بنابراین واضح است که این سیستم دیگر کارایی ندارد.

پس به نظر شما شاهد رکود اقتصادی و بحران اقتصادی جدیدی خواهیم بود؟

جوزف استیگلیتز: ممکن است بحران اقتصادی اتفاق بیفتد، اما من بحران اقتصادی نمی بینم. آنچه من می بینم کندی رشد اقتصاد است که در همه نقاط دنیا وجود دارد: مثلا در چین که از سال 2008 میلادی موتور رشد اقتصادی دنیا بود، یا در ایالات متحده که نرخ رشد اقتصادی آن 1.9 درصد است و تنها کمی بالاتر از رشد اقتصادی منفی است. در حالیکه ترامپ وعده رشد اقتصادی 3.4 درصدی یا بیشتر را داده بود. در آلمان هم فرایند رشد اقتصاد کند است. از نظر من جنگ های تجاری که ترامپ به راه انداخته و حمایت گرایی اقتصادی واقعا برای اقتصاد دنیای نگران نماینده است.

برنده جنگ های تجاری کیست؟ ترامپ نیست، ایالات متحده آمریکا نیست، چین برنده و ظاهرا اروپا هم برنده نیست. این جنگ به سود چه کسی است؟

جوزف استیگلیتز: همه در این جنگ بازنده هستند. جنگ های تجاری واقعا ایده بدی بود. ترامپ با گفتن اینکه در این جنگ ها به آسانی پیروز خواهد شد، جنگ ها را آغاز کرد. اما اینطور نیست. جنگ تجاری ساده نیست. پس از سه سال مذاکره، هنوز به هیچ توافقی با چین دست نیافته است. تنها چیزی که دولت آمریکا تاکنون به آن دست یافته، چیزی است که آن را توافق مرحله یک نامیده اند.

توافق مرحله یک همان چیزی است که سالها پیش دولت در شرایط عادی (غیر از جنگ) در مذاکره با چین به آن دست یافته بود. بنابراین، دنیا به دلیل وجود این عدم قطعیت چیزهای زیادی را از دست داده است. واقعیت این است که می دانیم حتی اگر توافقی هم صورت بگیرد که به نفع بازار باشد، ترامپ چنانچه به نفعش نباشد، آن را پاره می نماید.

درباره تغییرات آب وهوایی صحبت کنیم. پیامدهای آن را به وضوح می بینیم. همه از یک توافق به اصطلاح سبز در اقتصاد حرف می زنند. اما چه کسی قرار است هزینه انتقال به اقتصاد سبز را بپردازد، آنهم وقتی با کندی رشد اقتصاد روبرو هستیم؟

جوزف استیگلیتز: زمانی که جنگ دنیای دوم آغاز شد هیچکس نمی گفت چگونه می توان جلو آن را گرفت؟ من کسی را نمی شناسم که گفته باشد: بیایید تسلیم آلمان بشویم ، زیرا جنگ برای ما خیلی هزینه خواهد نمود. الان مشغول جنگی هستیم که زندگی ما و شیوه زندگی ما را تحت تاثیر قرار داده است. در ایالات متحده، هر سال نزدیک به 2 درصد فراوری ناخالص داخلی از دست می رود. با آتش سوزی، سیل و طوفان روبرو هستیم. همه اینها یک جور جنگ است.

پیشنهادتان چیست؟

جوزف استیگلیتز: همانطور که می دانید من دو دوره ریاست کمیسیون بین المللی (سنجش عملکرد اقتصادی و پیشرفت اجتماعی) را به همراه لرد استرن برعهده داشتم. ما این نکته را آنالیز کردیم که برای دستیابی به اهداف توافق پاریس و کپنهاگ- یعنی اطمینان از این نکته که دمای هوا بیشتر از 1.5 یا 2 درجه سانتیگراد افزایش نیابد- چه کاری باید انجام داد.

طبق گزارش ما رسیدن به این اهداف کار پرهزینه ای نبوده، و حتی به نفع اقتصاد هم هست و باعث تحریک رشد آن می گردد. الان صحبت از کندی رشد است. سرمایه گذاری در این زمینه منجر به تحریک رشد اقتصادی می گردد . به همین دلیل به نظرم این ایده که دستیابی به اهداف توافق آب و هوا احتیاج به فداکاری دارد، کاملا اشتباه است.

آخرین سؤال. سال آینده در ایالات متحده انتخابات ریاست جمهوری برگزار می گردد. به نظرتان چه کسی می تواند دونالد ترامپ را شکست دهد؟

جوزف استیگلیتز: به نظرم هر یک از نامزدهای پیشرو دموکرات می تواند ترامپ را شکست بدهد. نظرسنجی ها نشان می دهد که همه آنها قادرند ترامپ را شکست دهند.

اگر از شما بخواهند حاضرید به دنیای سیاست بازگردید؟

جوزف استیگلیتز: بله ، من احتمالاً این کار را انجام می دهم. به نظرم آمریکا و سراسر دنیا با بحران روبروست و فکر می کنم کاملاً واضح است که باید شیوه اقتصاد و اداره جامعه را اصلاح کنیم.

کد ویدیو

دانلود

فیلم اصلی